Thú vui thưởng trà - Nghệ thuật tao nhã của người Á Đông
Trong nền văn hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, thưởng trà không chỉ đơn giản là một thói quen được duy trì từ ngàn đời xưa mà còn hàm chứa một nền văn hóa lâu đời. Thưởng trà không chỉ thể hiện sự tinh tế, tao nhã và đòi hỏi nhiều thao tác tỉ mỉ mà cần nhất chính là cái tâm tĩnh lặng, bình yên của người thưởng thức.
Trong bài viết hôm nay, hãy cùng chúng tôi bàn về mọi thứ có liên quan tới nghệ thuật thưởng trà và một số lưu ý trong quá trình thưởng thức nhé!
Thưởng trà là gì
Thưởng trà hiện nay đã được công nhận là một bộ môn nghệ thuật khi kết hợp giữa những nét đẹp của bộ ấm chén uống trà đạo cùng vị trà thơm ngon hảo hạng. Sự chuyển động tỉ mỉ của trà thơm cùng tâm hồn tĩnh lặc được kết hợp qua các bước pha trà, thưởng thức trà tạo nên một khối thống nhất hoàn hảo. Tại các nước châu Á nói chung như Nhật Bản, Việt Nam, Trung Quốc, mỗi tách trà thơm hàm chứa vẻ đẹp con người, văn hóa, tinh thần của mỗi dân tộc.
Việc thưởng trà ngày nay không những được những người lớn tuổi quan tâm mà còn được giới trẻ tìm đến để tìm những nguồn cảm hứng mới, nuôi dưỡng tinh thần sau những vất vả của cuộc sống.
Tìm hiểu nghệ thuật thưởng trà nổi tiếng thế giới
Với mỗi quốc gia sẽ một nền văn hóa riêng, chúng ảnh hưởng rất nhiều tới phong cách trà đạo của quốc gia đó. Cụ thể chúng ta hãy cùng tìm hiểu nghệ thuật thưởng trà của 1 số dân tộc nổi tiếng trên thế giới:
Nhật Bản
Có lẽ văn hóa thưởng trà của Nhật Bản được nhiều người biết đến nhất bởi sự kỳ công trong từng công đoạn. Khi uống trà, người Nhật Bản không chỉ quan tâm tới kiểu cách pha chế mà còn quan tâm tới hương vị của trà.
Hình ảnh uống trà tại Nhật Bản luôn có rất nhiều quy định nghiêm ngặt trong nghệ thuật trà đạo, từ đó giá trị của nghệ thuật trà đạo cũng được nâng tầm. Chúng mang đến khả năng rèn luyện sự nhẫn nại, bền bỉ, kiên trì, đồng thời thể hiện được sự tao nhã, tinh tế trong nền văn hóa lâu đời của quốc gia này.
Người Nhật Bản luôn chú trọng chuẩn bị dụng cụ và không gian tiến hành trà đạo. Không gian đòi hỏi phải yên tĩnh để dễ dàng mang đến sự thư giãn, tận hưởng nghệ thuật này. Người tham gia trà đạo cần có những cử chỉ tỉ mỉ, nhanh nhẹn, khéo léo và một cái tâm thật tĩnh để hòa mình vào bầu trời nghệ thuật thưởng trà này.
Trà đạo Nhật Bản nổi tiếng khắp thế giới
Trung Quốc
Trung Quốc từ xưa tới nay vẫn được biết đến là cái nôi hình thành nên văn hóa thưởng trà trên thế giới. Dù hiện nay, phong cách sống của người dân Trung Quốc đã hiện đại, tiến bộ hơn, nhưng họ vẫn lưu giữ được những nét văn hóa đẹp đẽ của nghệ thuật cách uống trà đạo cổ xưa.
Người Trung Quốc dễ tính hơn khi không đưa những chuẩn mực khắt khe như người Nhật Bản. Tuy nhiên, sự tinh tế, đẹp mắt vẫn là những yếu tố cần đảm bảo khi tham gia vào một buổi trà đạo.
Nếu có cơ hội, bạn hãy đến Bắc Kinh để ghé chân tại những quán trà nổi tiếng nơi đây. Để được chứng kiến tận mắt những đôi tay khéo léo, tỉ mỉ của những cô gái Trung Hoa trong quá trình chọn chè, tráng chén, rửa bộ đồ uống trà…
Trung Hoa cũng là một trong những cái nôi của văn hóa thưởng trà
Việt Nam
Đối với những người yêu trà Việt Nam, nghệ thuật uống trà tại nước ta đã được đơn giản đi rất nhiều trong khâu pha chế. Tuy nhiên, những kiến thức uyên thâm về trà và kiến thức về các loại trà, hương vị trà lại được Việt Nam chú trọng hàng đầu.
Tách trà trong văn hóa Việt Nam mang đến nhiều tác dụng tĩnh tâm, an thần. Đồng thời cũng là phép thử đánh giá tính cách, sự khéo léo ứng xử trong cuộc sống của những bậc tiền bối với những người trẻ tuổi.
Văn hóa thưởng trà hiện nay đã được phổ biến khắp nơi trên đất nước Việt Nam chứ không hạn chế tại một địa phương hoặc tầng lớp như xã hội phong kiến xưa. Đây chính là cơ hội để quảng bá hình ảnh uống trà độc đáo và văn hóa đậm đà bản sắc của người dân Việt.
Việt Nam cũng là một quốc gia có văn hóa thưởng trà độc đáo
Các loại trà thường dùng để thưởng trà
Để hiểu rõ hơn về thưởng trà, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu các loại trà thường được dùng trong nghệ thuật uống trà này nhé.
Trà tươi
Trà tươi được sử dụng trong trà đạo là những lá chè non, nhỏ, xanh tươi chưa qua chế biến. Chúng được hái về và vò nhàu bằng tay rồi nấu trực tiếp bằng nồi hoặc ấm đun nước có thêm một vài lát gừng để gia tăng thêm hương vị. Sau khi nước trà sôi, tiến hành chắt nước ra bán hoặc chén để dùng ngay hoặc cho vào ấm tích để ủ nóng sử dụng dần. Trà tươi khi đun có màu nước xanh lục diệp rất bắt mắt.
Trà nụ (nụ hoa chè)
Trà nụ được hái trong thời gian tháng 10 hoặc 11 hàng năm tại các tỉnh Nghệ An, Hà Sơn Bình Việt Nam. Lá trà sau khi hái về được phơi trong bóng râm cho đến khi chuyển khô vẫn giữ được màu xanh nguyên bản của nụ hoa chè. Nếu phơi ngoài trời nắng, thời gian khô sẽ nhanh hơn nhưng màu nụ sẽ chuyển đỏ, chất lượng kém. Đây là loại trà được phụ nữ và người lớn tuổi ưa dùng bởi hàm lượng cafein thấp.
Trà Bạng
Trà bạng là những lá chè già được giã nát hoặc băm nhỏ thành những mẩu dài màu xanh đen hơi đỏ. Lá chè khi thu hoạch không qua chế biến mà chỉ sấy khô bằng phương pháp đơn giản. Chè Bạng được chế biến nổi tiếng tại làng Vân Tra hoặc Truồi tại Huế.
Trà mạn Hà Giang (chè bánh, chè chi)
Trà mạn Hà Giang là loại trà cổ miền núi với nguyên liệu giống chè Tuyết, chế biến thủ công. Các búp chè được hái về và sao qua trong chảo gang sau đó mới vò bằng tay. Chè sau khi được sao qua được phơi nắng cho đến khô hẳn. Nước chè có màu đỏ, mụi thuần hòa dịu mát, khi uống trà không có vị chát như chè xanh nên dễ uống.
Trà ô long
Các loại trà ô long được sản xuất chủ yếu ở Trung Quốc và Đài Loan với công nghệ chế biến hiện đại. Các loại chè ô long như Thiết quan âm, Đại hồng bào, Bao chủng, Thủy tiên,.. là các loại chè được chọn lọc để chế biến nên có vị thơm ngon đặc trưng.
Trà đen
Trà đen là loại trà phổ biến nhất hiện nay với màu nâu đỏ tươi, vị dịu và hương thơm nhẹ. Các loại trà đen được chia thành các kích thước của lá chè tương ứng với chất lượng từ cao đến thấp để người dùng có thêm nhiều sự lựa chọn.
Trà xanh (xưa gọi là chè lục)
Đây là loại trà được sản xuất nhiều tại Trung Quốc, Nhật Bản, Đài loan theo quy trìnhđơn giản. Nước trà thường có màu vàng xanh tươi sáng, chát nhiều và hương nơm nồng mùi cốm.
Lợi ích của việc thưởng trà
Có rất nhiều người luôn thắc mắc việc uống trà có tốt không hay chúng chỉ là hình thức thưởng thực đẹp mắt mà không có giá trị gì đối với sức khỏe.
Tuy nhiên, câu trả lời sẽ khiến nhiều người phải bất ngờ bởi đây không chỉ là bộ môn nghệ thuật truyền bá văn hóa dân tộc và mang đến sự tĩnh tâm, tỉ mỉ cho tâm hồn người thưởng thức. Trà đạo còn mang đến nhiều lợi ích khác cho sức khỏe như:
- Trà đen có thể hạ huyết áp, giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi.
- Trà xanh có chất chống ung thư, chống lão hóa, giảm đông máu, chống đột quỵ, giảm nguy cơ mắc các bệnh động mạch vành.
- Uống trà nóng hàm chứa caffein có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp.
Trà có nhiều tác dụng tốt cho cả sức khỏe và tinh thần
Hướng dẫn cách pha trà để thưởng trà đúng chuẩn
Trong phần tiếp theo, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu cách pha trà ngon để thưởng trà theo đúng tiêu chuẩn nhất nhé!
Nhất thủy
Đây là công đoạn đầu tiên trong cách pha trà ngon trong trà đạo. Nước uống trà là yếu tố quyết định tới sự tinh túy và vị thơm ngon của tách trà. Loại nước sử dụng phải là nước tinh khiết, ngon nhất là những loại nước sương được đọng trên lá sen vào sáng sớm. Các bậc vua chúa ở thời xưa mới được sử dụng loại nước sương này để đun sôi bằng ấm đất trên bếp lò.
Tùy theo từng loại trà sẽ có một độ sôi nước uống trà nhất định để pha chế. Với trà xanh, nước pha chỉ cần đun sôi tới mức sủi tăm còn với trà sen, trà cúc,... thì nước sôi cần già hơn. Trong trường hợp nước chưa đủ độ sôi hoặc sôi quá sẽ khiến tách trà có mùi vị lệch chuẩn.
Nhì trà
Hiện nay, các loại trà đã được chế biến sẵn để phục vụ cho việc pha chế. Tuy nhiên, với những người yêu thích hương thơm trà nồng đúng điệu, mọi người vẫn ưu tiên sử dụng chè nụ, chè tươi, chè xanh mới hái. Các lá chè cần được rửa sạch sau đó đem đi vò kỹ bằng tay để làm dập lá chè.
Sau đó, chỉ cần đun lá chè với nước sôi khoảng 15 phút cho đủ độ ngấm thì tinh chất trong lá chè sẽ được hòa quyện hoàn toàn với nước. Tạo thành một màu vàng óng lấp lánh trông rất đẹp mắt và mùi vị cũng tuyệt vời không kém.
Tam bôi
Các dụng cụ uống trà cũng cần được lựa chọn hết sức tỉ mỉ để có một buổi thưởng trà đúng chuẩn. Bộ uống trà đạo phải có đường kính chén đảm bảo không quá rộng, chỉ cần nhỏ như hột mít hoặc mắt trâu là được. Bởi uống trà không quan trọng số lượng nhiều hay ít mà cốt là ở vị trà và tinh thần của người uống. Vì vậy, khi thưởng trà, một bộ ấm chén uống trà đạo sẽ thường có 4 chén quân và 1 chén tống chuyên dụng.
Trong quá trình rót trà, bạn cần lưu ý rót vào chén tống sau đó mới rót vào chén quân. Trong trường hợp bộ dụng cụ uống trà không có chén tống, hãy lưu ý rót lần lượt từng chút trà vào chén sau đó xoay vòng và rót ngược lại. Thao tác này giúp các chén chà đều có được nước trà đậm đà như nhau.
Tứ bình
Trước khi pha trà, các dụng cụ uống trà đều phải tráng qua bằng cách tưới nước sôi lên. Trà đựng trong bình phải pha vừa đủ lượng trà để không quá nhạt cũng không quá đắng. Nước pha trà sau khi đã được ngập mặt, bạn cần đổ đi nước đầu tiên để rửa trà. Sau đó mới tiếp tục đổ nước sôi gần đầy bình trà và đậy nắp bình lại. Nắp bình cũng cần rót lên một lượng nước nóng nhỏ nhằm lưu giữ mùi hương dịu nhẹ của trà nguyên vẹn trong bình. Sau 1,2 phút, trà đã ấm vừa tay, bạn có thể rót trà ra chén để mời khách.
Ngũ quần anh
Đây chính là bước thưởng thức trà cho chính bản thân mình pha chế. Khi dùng trà để tiếp khách, chủ nhà cần tự tay hoàn thành tất cả các khâu trên mà không nhờ đến sự giúp đỡ của người khác.
Người thưởng trà, bàn về trà là tri kỉ khó gặp, vì vậy ngồi bên cạnh nhau thôi cũng có hiểu được tâm ý ẩn sâu trong từng ly trà thơm ngon dành tặng nhau. Tất cả các công đoạn kỳ công từ khâu chọn nước pha trà, chọn trà, pha trà, rót trà đều làm nổi bật lên giá trị văn hóa uống trà truyền thống lâu đời của mỗi dân tộc.
Như vậy, qua bài viết trên, chúng tôi mong rằng bạn sẽ hiểu được ý nghĩa văn hóa uống trà tuyệt vời đằng sau nghệ thuật thưởng trà. Đồng thời cũng học được các bước trong cách pha trà đạo đúng chuẩn nhất. Chúc bạn có những phút giây thư giãn nhất khi thưởng thức những ly trà nóng bên gia đình và người thân yêu.
